Giáo dục mầm non đóng vai trò quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc dân, là tiền đề của sự phát triển sau này của trẻ. Trẻ mầm non nếu được chăm sóc, nuôi dưỡng trong môi trường giáo dục tốt thì sau này trẻ sẽ trở thành những công dân có ích trong xã hội. Chính vì vậy việc chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ là trách nhiệm của gia đình, nhà trường và xã hội. Trong những năm gần đây ngành giáo dục đã được lãnh đạo Đảng, Nhà nước và các cấp hết sức quan tâm, chăm lo cho sự nghiệp giáo dục nói chung và bậc học mầm non nói riêng nhằm giáo dục cho các cháu có sự phát triển toàn diện về đức – trí – thể – mĩ.
Việc “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” trong giáo dục mầm non là không thể thiếu được vì đây là môi trường giáo dục đầu tiên mà các con được tiếp xúc. Để tạo được môi trường giáo dục tốt ngay từ đầu năm học nhà trường đã xây dựng kế hoạch, giao nhiệm vụ cụ thể cho cán bộ quản lý, tổ trưởng chuyên môn, giáo viên các lớp. Dưới sự chỉ đạo của Hiệu trưởng, các đ/c cán bộ, giáo viên đã đoàn kết chung tay cùng nhau thiết kế môi trường cho trẻ hoạt động và vui chơi hàng ngày. Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm không chỉ truyền đạt kiến thức cho các con một cách thụ động mà các cô giáo tạo ra các điều kiện, các cơ hội để mọi trẻ được chủ động, sáng tạo, tích cực hoạt động, tự chiếm lĩnh kiến thức và kinh nghiệm. Để đạt được điều này, các giáo viên trong trường cần am hiểu được tâm lý, sở thích của từng trẻ khi hứng thú tham gia các trò chơi, biết được nhu cầu, khả năng của từng trẻ trong lớp mình. Trên cơ sở đó giáo viên đã lựa chọn được nội dung, phương pháp phù hợp với từng nhóm, từng cá nhân trẻ.
Môi trường giáo dục trong trường mầm non là tổng hợp những điều kiện tự nhiên, xã hội ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ ở trường mầm non nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt động của trẻ. Qua đó, nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn diện.
Do vậy khi xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ phải đảm bảo các nguyên tắc sau:
* Về cơ sở vật chất:
Môi trường vật chất trong lớp, ngoài lớp đáp ứng nhu cầu, hứng thú chơi của trẻ, tạo điều kiện cho tất cả các trẻ có thể chơi mà học, học bằng chơi, phù hợp với điều kiện thực tế của từng lớp, của trường và của địa phương.
Các khu vực trong nhà trường được quy hoạch theo hướng tận dụng các không gian để cho trẻ hoạt động phù hợp, linh hoạt, đa dạng, phong phú. Các góc hoạt động trong và ngoài nhóm, lớp mang tính mở, tạo điều kiện cho trẻ dễ dàng tự lựa chọn và sử dụng sự vật, đồ vật, đồ chơi để thực hành, trải nghiệm. Đối với 1 số góc chơi với lớp đông trẻ thì sử dụng không gian bên ngoài như góc thiên nhiên, góc vận động, góc phân vai trẻ chơi mà không ảnh hưởng đến góc khác.
Khuyến khích trẻ và đảm bảo cho tất cả các trẻ đều được tham gia hoạt động, khám phá giúp trẻ phát triển toàn diện
Tạo điều kiện, cơ hội, tận dụng hoàn cảnh, tình huống thật cho trẻ hoạt động trải nghiệm, khám phá trong môi trường an toàn.
* Trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi.
Nhà trường xây dựng kế hoạch sửa chữa, mua sắm và đầu tư một số trang thiết bị cần thiết để phục vụ cho chuyên đề.
Phát động giáo viên và phụ huynh tích cực tận dụng các nguyên vật liệu sẵn có của địa phương và các nguyên vật liệu phế thải để làm đồ dùng đồ chơi sử dụng cho các hoạt động của trẻ.
* Tài liệu thực hiện.
Nhà trường triển khai các văn bản chỉ đạo của các cấp về nội dung “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”.
Cung cấp các tài liệu sách báo, băng đĩa có nội dung về giáo dục “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”.
Thiết kế môi trường giáo dục phải hướng vào việc phát triển toàn diện của trẻ nhằm đạt được mục tiêu giáo dục mầm non và mục tiêu cuối độ tuổi, đồng thời phù hợp với mục đích tổ chức các hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ; đảm bảo tính thẩm mỹ, an toàn tạo cho trẻ cảm giác được yêu thương, tôn trọng và đáp ứng các nhu cầu chính đáng của trẻ.
Tận dụng các nguồn kinh phí để bố trí, chia các khu vực, lựa chọn các khu vực xây dựng môi trường vật chất, môi trường xã hội trong và ngoài lớp học cho trẻ theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm và tạo cho trẻ môi trường hoạt động rất phong phú và đa dạng.
Tại khu vực sân chơi: Nhà trường xây dựng và bố trí các khu vực chơi hợp lý và thuận tiện cho trẻ hoạt động:
Hình ảnh cô và trẻ trường MN Hoa Sen đang tập thể dục buổi sáng
Hình ảnh cô tổ chức cho trẻ PTVĐ ngoài sân trường
Khu vực bé cùng cô trồng cây và chăm sóc cây cối, khu trồng hoa, trồng cây cảnh, vườn rau sạch với các hoạt động bé cùng cô chăm sóc vườn rau sạch.
Môi trường trong lớp: Các lớp đều được bố trí sắp đặt các góc chơi luôn đảm bảo phát huy tính tích cực và sáng tạo của trẻ. Giáo viên tận dụng các nguyên liệu như can nhựa, bìa cứng, len vụn, vải, vỏ lạc, hạt đỗ, vỏ ngao… Thiết kế các góc chơi phù hợp diện tích lớp với độ tuổi, có nhiều nguyên liệu cho trẻ được tham gia hoạt động trải nghiệm.
Với những màu sắc sinh động, những nhân vật ngộ nghĩnh… Môi trường giáo dục có không gian, cách sắp xếp phù hợp, gần gũi, quen thuộc với cuộc sống thực hàng ngày của trẻ.
Hình ảnh các góc chơi trong lớp
Trang trí: Vừa tầm mắt trẻ (không quá cao hoặc quá thấp), các góc mở: Có sản phẩm của cô và của trẻ, phong phú về thể loại như vẽ, nặn, xé dán, cắt dán từ các nguyên vật liệu khác nhau. Về màu sắc: màu sắc hài hòa, tranh ảnh, sinh động, ngộ nghĩnh.
Hình ảnh một số góc giáo viên tự thiết kế bằng những nguyên vật liệu khác nhau
Giáo viên luôn tạo cơ hội cho trẻ được tham gia các hoạt động luôn là người gợi mở, dẫn dắt trẻ tham gia các hoạt động trải nghiệm có hiêụ quả. Từ bước đầu xây dựng kế hoạch giáo dục đến khi tổ chức thực hiện, mỗi giáo viên đều lấy trẻ làm trung tâm trong tất cả các hoạt động. Bên cạnh đó, nhà trường thực hiện tốt công tác phối hợp với cha mẹ trẻ và cộng đồng trong việc thực hiện chuyên đề “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” phù hợp với địa phương.
Nhà trường tuyên truyền tới các bậc phụ huynh thông qua các buổi họp phụ huynh học sinh, các ngày lễ hội…. cùng phối hợp với nhà trường xây dượng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Huy động sự hỗ trợ đóng góp của phụ huynh về nguyên vật liệu các đồ dùng qua sử dụng, kinh phí phục vụ cho chuyên đề. Tuyên truyền các bậc phụ huynh thông qua hệ thống bảng tuyên truyền của trường và của lớp.
Hình ảnh buổi Khai giảng
Trong 4 năm thực hiện chuyên đề “ Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” nhà trường đã có những đột phá về chăm sóc và giáo dục trẻ ở môi trường trong lớp, ngoài lớp. Qua đó giúp trẻ tích cực, chủ động tham gia các hoạt động, làm việc theo nhóm để được trải nghiệm, trao đổi, chia sẻ và trình bày ý kiến của mình; biết suy nghĩ và sáng tạo, vận dụng vào thực tế cuộc sống nhằm giải quyết các tình huống mà trẻ thường gặp. Từ đó, trẻ mạnh dạn, tự tin, tích cực, chủ động, tư duy, sáng tạo, thích thú tìm tòi, khám phá trong quá trình tham gia các hoạt động giáo dục ở trường, ở lớp.
Trong năm học 2019 – 2020 việc thực hiện chuyên đề “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” là nhiệm vụ hết sức quan trọng đối với nhà trường và là năm tổng kết 5 năm thực hiện chuyên đề “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” trong toàn ngành. Tập thể sư phạm trường mầm non Hoa Sen sẽ tiếp tục cố gắng phấn đấu và duy trì thực hiện xuyên suốt trong những năm học tiếp theo, tạo cho trẻ có một môi trường học tập gần gũi, thân thiện, an toàn giúp trẻ phát triển một cách toàn diện, nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường.
